Procedura zobowiązania do leczenia odwykowego

Zobowiązanie do leczenia odwykowego.

Podstawą prawną zobowiązania do leczenia odwykowego są artykuły od 24 do 36 ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Procedurę taką wdraża się na podstawie art. 24: „Osoby, które w związku z nadużywaniem alkoholu powodują rozkład życia rodzinnego, demoralizację małoletnich, uchylają się od obowiązku zaspokajania potrzeb rodziny albo systematycznie zakłócają spokój lub porządek publiczny, kieruje się na badanie przez biegłego w celu wydania opinii   w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu leczniczego.”

Przebieg procedury

Aby zgłosić osobę na leczenie odwykowe należy wypełnić wniosek (podanie do GKRPA według określonego wzoru) i złożyć go w Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Sulikowie. Wniosek może złożyć dowolna osoba, której nie jest obojętny los pijącego lub instytucja np. ośrodek pomocy społecznej, policja, prokuratura, szkoła, zakład pracy itd. Gdy wniosek składa:

• Członek rodziny – musi pokonać wiele oporów wewnętrznych. Wstyd, lęk przed nieznanym oraz częste przekonanie, że „na swojego się nie donosi”, co utrudnia podjęcie decyzji. Osoby takie wymagają wsparcia i wiedzy o procedurze zobowiązania do leczenia odwykowego: dzięki temu mogą zyskać świadomość, że nie oskarżają tylko niosą pomoc bliskim.
• Policja – zdarza się, że członkowie rodziny chcąc uniknąć konfliktów z osobą nadużywającą alkoholu zgłaszają problem do dzielnicowego i wtedy wnioskodawcą staje się policja. W takim wniosku znajduje się pisemne uzasadnienie i podane są dane świadków.
• Prokuratura – w ostatnim czasie liczba takich wniosków wzrosła w związku z prowadzeniem postępowań w sprawach o przestępstwa. Prokurator podaje w nim, o co wnosi i uzasadnia swój wniosek.
• Inni wnioskodawcy – często pomoc społeczna zgłasza wniosek w sytuacji, gdy z wywiadu środowiskowego wynika, że występuje nadużywanie alkoholu. Sporadycznie wnioskodawcą bywa szkoła.

PROCEDURA ZOBOWIĄZANIA DO PODJĘCIA LECZENIA ODWYKOWEGO

KROK NR 1
Wszczęcie procedury dotyczącej zobowiązania do podjęcia leczenia odwykowego następuje z chwilą złożenia przez wnioskodawcę wniosku o zobowiązanie do podjęcia leczenia odwykowego osoby nadużywającej alkoholu bądź na wniosek instytucji zewnętrznej.

KROK NR 2
Po otrzymaniu wniosku o zobowiązanie do poddania się leczeniu odwykowemu następuje jego rozpatrzenie pod względem zasadności prowadzonej procedury. Ponadto                  w przypadku podejrzenia występowania zjawiska przemocy w rodzinie Gminna Komisja wypełnia formularz „Niebieska Karta” i przekazuje go do rozpatrzenia do Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy Rodzinie w Sulikowie działającego przy Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Sulikowie.

KROK NR 3

Gminna Komisja po rozpatrzeniu wniosku pod kątem jego zasadności zaprasza osobę zgłoszoną na spotkanie z zespołem motywującym GKRPA, na którym członkowie komisji starają się zmotywować osobę do podjęcia dobrowolnego leczenia odwykowego, wskazują miejsca, w których osoba mająca problem z alkoholem może uzyskać pomoc w formie konsultacji, terapii stacjonarnej lub ambulatoryjnej. W celu uzupełnienia wniosku na komisję motywującą może być zaproszony również wnioskodawca bądź inny członek rodziny. Zaproszenie na spotkanie z zespołem motywacyjnym GKRPA jest wysyłane dwukrotnie za zwrotnym potwierdzenie odbioru. W przypadku dwukrotnego nie stawienia się osoby zaproszonej za spotkanie (bez usprawiedliwienia), osoba kierowana jest na badanie do biegłych sądowych.

TRYB POSTEPOWANIA W PRZYPADKU NASTEPUJĄCYCH WYDARZEŃ

3a) Osoba zaproszona na komisję motywującą Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przychodzi na spotkanie i jest motywowana do podjęcia leczenia odwykowego. Gdy wyrazi zgodę do podjęcia leczenia komisja monitoruje, czy osoba uczestniczy w terapii, czy powstrzymuje się od spożywania alkoholu. Robi to poprzez zapraszanie osoby zgłoszonej z zaświadczeniem z Poradni Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia lub zaproszenie kogoś z członków rodziny, który przedstawi bieżącą sytuację. Takie osoby zawsze będą informowane, że w przypadku zaprzestania leczenia lub nie dostarczenia zaświadczenia o kontynuacji leczenia sprawa zostanie skierowana do Sądu.
3b) Osoba zaproszona na zespół motywujący Gminnej Komisji przychodzi na spotkanie i oświadcza, że nie ma problemu alkoholowego i nie zamierza podjąć leczenia. W takiej sytuacji osoba kierowana jest na badanie do biegłych sądowych, którzy są uprawnieni do orzekania o uzależnieniu (są to lekarz psychiatra oraz psycholog ). Badanie jest bezpłatne dla osoby skierowanej. Jeżeli z opinii biegłych wynika, że osoba nie jest uzależniona sprawa przez Komisję jest zakańczana. Jeżeli natomiast z opinii biegłych wynika, że dana osoba jest uzależniona od alkoholu, to wtedy po zapoznaniu danej osoby z opinią, sprawa jest kierowana do Sądu. W przypadku gdy osoba, u której stwierdzono uzależnienie chce podjąć leczenie dobrowolnie to wdrażamy postępowanie opisane w punkcie 3 a).

Jeżeli mimo opinii biegłych potwierdzających uzależnienie osoba odmawia leczenia kierujemy wniosek do Sądu.
3c) KIEROWANIE DO SĄDU WNIOSKU O ZOBOWIAZANIE DO PODJĘCIA LECZENIA ODWYKOWEGO
Procedura sądowego zobowiązania do podjęcia leczenia odwykowego jest uruchamiana, gdy:

• pomimo opinii biegłych potwierdzających uzależnienie osoba odmawia przed Komisją podjęcia leczenia,
• osoba kierowana na badanie przez biegłych nie zgłasza się na 2 terminy wyznaczonych badań, w takim przypadku to Sąd wydaje postanowienie o doprowadzeniu przez Policję na badanie przez biegłych,
• do Sądu kierowane są wnioski, w przypadku gdy osoba zgłosi się na badanie, a biegli stwierdzą zespół uzależnienia od alkoholu, ale osoba nie podejmie leczenia, nie zaprzestaje spożywania alkoholu, czyli w każdym przypadku gdy leczenie nie przebiega prawidłowo.

POSTEPOWANIE SĄDOWE
Sąd może na podstawie zebranych dowodów (opinii biegłych, zeznań uczestników, świadków, wywiadu z Policji) wydać następujące postanowienie:

• oddalić wniosek gdy stwierdzi, że osoba nie jest uzależniona od alkoholu,
• wydać postanowienie o zobowiązaniu do podjęcia leczenia odwykowego jeżeli zachodzą do tego przesłanki,
• Sąd może zobowiązać osobę do poddania się leczeniu w stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego (w szpitalu, ośrodku) lub w ambulatoryjnym zakładzie lecznictwa odwykowego (w poradni). Na czas trwania obowiązku leczenia Sąd może ustanowić nadzór kuratora nad przebiegiem leczenia odwykowego,
• zobowiązanie do poddania się leczeniu trwa 2 lata od momentu uprawomocnienia się postanowienia Sądu.

Przeprowadza je dwuosobowy zespół biegłych, złożony z lekarza psychiatry i psychologa. Opinie przekazywane są do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

Komisja zaprasza zainteresowane strony na odczytanie opinii biegłych. Kiedy biegli orzekający nie stwierdzili uzależnienia, komisja sprawę zakańcza. Jeśli natomiast biegli rozpoznali uzależnienie, komisja odczytuje zapisaną w opinii diagnozę i przedstawia propozycję leczenia zgodnie z zaleceniami biegłych (tj. leczenie ambulatoryjne lub stacjonarne).  

Każda sytuacja, gdy leczenie nie przebiega prawidłowo lub dana osoba nie zgłasza się na spotkania z komisją, gdy zachodzą przesłanki ustawowe, powoduje skierowanie sprawy do sądu.

Sąd rozpatruje wniosek i wydaje nakaz leczenia, który jest ważny dwa lata. Postanowienie sądu w formie pisemnej otrzymuje osoba uzależniona i placówka odwykowa, w której ma się on leczyć. Często sąd za pierwszym razem kieruje na leczenie w warunkach ambulatoryjnych – do poradni. Jeżeli leczenie nie odbywa się w sposób właściwy, placówka odwykowa przesyła do sądu wniosek o zmianę trybu leczenia na stacjonarny.